Groupe Lotus: 'Le Calvaire des Populations Rurales'

Rapport over de mensenrechtensituatie in het binnenland van de Oostprovincie, rondom Kisangani, october 2001

De Lotusgroep is lid van de Internationale Federatie van Mensenrechtenliga's. Hij is gevestigd in Kisangani. Het rapport is getekend door Dismas KITENGE SENGA en Gilbert KALINDE ABELI, respectievelijk voorzitter en secretaris en wordt verspreid door RODHECIC.

Het rapport gaat niet over Kisangani zelf maar over de omliggende landelijke gemeenten (territoires). Als men de kaart bekijkt ligt Kisangani als een spin in een web waarvanuit in alle richtingen wegen vertrekken, nog afgezien van de Congostroom en enkele vervallen spoorbanen. Die wegen leiden naar de territoires Banalia (N), Bafwasende (O), Lubutu (ZO), Ubandu (Z). Opala (ZW) en Basoko (W). Die naar Basoko is geheel onbegaanbaar, de andere verkeren in slechte staat, maar worden niettemin gebruikt door trucs, en vooral fietsers en wandelaars.

Maar zelfs voor de laatsten is het transport (dat niettemin essentieel is voor het overleven van de stad) een kwelling: Op elk traject van tussen 150 en 250 km vanuit Kis. dient met 5 tot 10 blokkades te passeren. Die dienen niet voor de veiilgheid maar alleen tot afpersing van de voorbijgangers. Ze worden bemand door militairen, vaak kindsoldaten. Al naar gelang de richting waarheen men gaat (en soms verschillend naar gelang het deel van het traject), zijn ze van de MLC van krijgsheer BEMBA, van de RCD/Goma of, nabij Bafwasende van krijgsheer LUMBALA.

Een fietser moet rekenen op een tol van ongeveer 1$ per passage. Een boer die niet over geld beschikt dient een deel van zijn oogst af te staan. Een landbouwer uit de streek rond Opala, de belangrijkste graanschuur voor Kis. is na passage van de 10 blokkades van de RCD een groot deel van zijn waar kwijt voor hij in de stad aankomt. Afgezien hiervan wordt de burger nog onderworpen aan wel 7 andere belastingen en acijnzen van allerlei overheden wier enige taak belastingheffing is. Tenslotte gaan troepen soldaten bij voorkeur 's nachts op roof uit en stelen uit woningen alles weg wat ze dragen kunnen; verzet baat niet, dit is zelfs te ontraden want menigeen heeft dit met zijn leven moeten bekopen.

In alle zes centra bevinden zich militaire posten of garnizoens. Die militaire aanwezigheid wordt behalve door militair strategische overwegingen, zoals in Lubutu (RCD-gebied) waar de Mai-Mai actief is en in Basoko in MLC-gebied, vooral bepaald door de aanwezigheid van kostbare delfstoffen zoals diamant bij Banalia (waar MLC en RCD elkaar regelmatig het bezit van de mijnen betwisten) en Opala (waarbij door de RCD harde strijd is geleverd met het regeringsleger).

Bafwasende is een verhaal apart: deze gemeente van uitzonderlijk grote oppervlakte (circa 6 miljoen ha) is buitengewoon rijk aan allerlei delfstoffen zoals diamant, coltan en goud maar levert ook de mooiste soorten hardhout, zoals ebbenhout.. Om deze redenen is het gebied met toestemming van Uganda in 1999 uitgeroepen tot 'autonome provincie Lindi' en wordt bestierd door heer LUMBALA. Alle bestuurlijke contacten met de buitenwereld zijn verbroken, met gevolg dat de kinderen geen schoolexamens kunnen afleggen, er geen vaccinaties worden uitgevoerd e.d.

Het rappport geeft voorts een opsomming van individuele mensenrechtenschendingen, zoals moord, verkrachting, beroving en van vormen van slavernij en dwangarbeid, die volgens de schrijvers herinneringen oproepen aan de dagen van Tippo-Tip (de fameuze slavenhandelaar uit de dagen van Stanley).

De schrijvers doen een beroep op de internationale gemeenschap te helpen een einde te maken aan deze lijdensweg voor de bevolking, op RCD en MLC hun soldaten in te tomen en op bevolking met elkaar solidair te blijven en niet over te gaan tot wraak.

Redactie Congo-Ned