Hoe gelukkig moet men zijn met dit deelakkoord? Tenminste twee vragen zijn van belang: Wat is het perspectief voor het land op langere termijn, en wordt een bijdage geleverd ter vermindering van het langzamerhand ondragelijke lijden van de Congolese bevolking? Wat het eerste betreft kan men ernstige twijfels hebben. De achterban van Bemba bestaat voor een flink deel uit oude mobutisten. De gedachte dezen zich weer te zien breed maken in Kinshasa is niet aanlokkelijk. Het onmiddellijke belang van de bevolking is zeker wel gediend bij het openstellen van de grenzen tussen de beide gebiedsdelen. De voedselvoorziening van Kinshasa met zijn 6 miljoen monden zal kunnen worden verbeterd als de vaart over de Congostroom weer vrij is en voedsel uit het achterland de stad weer kan bereiken. Omgekeerd is ook de verarmde bevolking uit Bemba's gebied gebaat bij het hernieuwde contact met de hoofdstad.
Het akkoord tussen Bemba en Kabila laat ruimte dat de door Rwanda gedomineerde RCD/Goma zich erbij aansluit, maar het ziet er niet naar uit dat dit zal gebeuren. De wijze waarop de bezetters de laatste jaren in met name Kivu te werk zijn gegaan (massamoord, verschroeide aarde, verjaging van de niet-Tutsi bevolking) geeft aan dat Rwanda niet geneigd is vrijwillig zijn greep op het gebied los te laten. Ondanks de enorme verliezen aan mensenlevens is echter het verzet van de bevolking, veelal met steun van de lokale kerken, ongebroken. Daarnaast is een breuk gekomen in de gelederen van de Congolese Tutsi (Banyamulenge). Een deel is gaan inzien dat de politiek van Kagame niet hun belang dient omdat de verhouding tussen de Tutsi en de overige bevolking in het gebied definitief dreigt te worden verstoord. Zij hebben de wapens opgenomen om samen met de Mai-Mai de strijd aan te gaan met het leger van Rwanda en de RCD. Hoe dit afloopt is erg afhankelijk van de opstelling van Westerse machten. Laten de EU en de VS Kagame zijn gang gaan als hij de oorlog in Oost-Congo doorzet of misschien zelfs uitbreidt? Of ziet internationale gemeenschap in dat van een interne Congolese dialoog niets verder te verwachten valt zolang de troepen van de drie oostelijke buurlanden het Congolese grondgebied niet hebben verlaten? Als het antwoord op de laatste vraag ontkennend is, is een verheviging van de oorlog waarbij de gecombineerde legers van Kabila en Bemba staan tegenover die van Kagame het meest waarschijnlijk, en zal de hartstochtelijke roep van de Congolese bevolking om VREDE geen gehoor vinden.
Congo-Ned
23/04/02