Geachte redactie,

Voor het eerst heb ik toch wel serieuze bedenkingen bij een paar uitlatingen in uw Congo-Nieuwsbrief, waarvoor ik totnogtoe grote waardering had.

1. Gizenga. Hij is inderdaad kortstondig premier geweest van een lumumbistische tegenregering in Kisangani, in 1960-1961.
Die was echter niet gericht tegen de staatsgreep van Mobutu (die had pas plaats in 1965 ; zijn eerste poging in 60 heeft niet lang geduurd) en Belgische troepen kwamen er toen helemaal niet aan te pas. Ten bewijze : Gizenga is nadien vice-premier geworden in de regering Adoula, waaruit hij al snel ontslagen werd - met instemming van de andere lumumbistische ministers.

U bent kennelijk in de war met de opstand van de Simba's en Mulelisten (1963-1964) die eveneens hun regeringszetel in Kisangani hadden gevestigd. Maar Gizenga had aan die opstand part noch deel. De reden was eenvoudig : hij zat toen in de gevangenis. Als hoofd van de tegenregering heeft hij alle kansen verprutst , die hij wel degelijk had, om de macht in heel Congo te heroveren. Hij deed als jonge man toen precies hetzelfde als nu , namelijk niets.

2. Katumbi. Volgens u een heraut van de strijd tegen de corruptie, volgens alle anderen een actieve beoefenaar ervan. Zijn spectaculaire tussenkomst aan de grenspost met Zambia moet eerder gezien worden als een manier om zijn concurrenten een hak te zetten dan als een initiatief om dieven en fraudeurs op te pakken. Ik ben zo vrij u in bijlage een artikel te sturen dat in de maand maart gepubliceerd is in De Standaard.

3. De gevechten tussen de milities van Kabila en Bemba. U gaat toch wel heel erg kort door de bocht door de militaire actie van Kabila in volle stad goed te praten. Het is onbetwistbaar zo dat Bemba geweigerd had zijn eigen militie te ontwapenen, maar of de orgie van geweld (600 doden!) die Kabila ontketende een gepaste reactie was is toch zeer twijfelachtig. Is het vermoorden van vreedzame passanten, onder hen ook schoolkinderen, echt de goeie methode om Bemba te ontwapenen?

Bovendien is er op grote schaal geplunderd. Slachtoffers van die plunderignen zijn formeel : het waren geen Bembisten maar Kabilisten op zeer vele plaatsen. Bemba is een bandiet, geen twijfel mogelijk. Maar het is het Internationaal Strafhof dat hem moet berechten, niet Kabila. Die heeft trouwens zelf ook bloed aan de handen : herinner u de 145 doden in Matadi in januari. En mag ik u herinneren aan de rol die hij in Kisangani - alweer - gespeeld heeft bij de slachtpartij op Rwandese Hutu's in 1997?
Hoe dan ook heeft 40 % van de Congolese kiezers op Bemba gestemd. Die mensen hebben recht op een behoorlijke vertegenwoordiging in het parlement. De verbanning van Bemba is een slag in hun gezicht. Bovendien kan Bemba nu in Portugal ongestoord plannen uitbroeden om eventueel een nieuwe opstand in zijn thuisbasis te organiseren.

Dit alles moest me toch even van het hart. Sans rancune, zoals de Fransen zeggen.

Met vriendelijke groet,

Walter Zinzen
walter.zinzen@skynet.be

_______________________________________________

Antwoord van de Redactie (verkort)

Beste meneer Zinzen,

Over de nieuwe premier zelf zijn we vooralsnog minder pessimistisch gestemd dan u. Uit het regeringsprogramma spreekt een eerlijke betrokkenheid bij het lot van de armen in het land, maar met een lege staatskas kan Gizenga moeilijk veel initiatieven aankondigen, hoe dringend die ook zijn. De behandeling van de in het recente verleden gesloten mijn-overeenkomsten wordt ongetwijfeld een test-case. Dan moet blijken of het niet ter discussie stellen van de 'oude buitenlandse schulden', de regering de vrijmoedigheid geeft om doortastende maatregelen te nemen ten aanzien van overeenkomsten die Congo alleen maar verlies opleveren, ook als daarmee de Wereldbank tegen het zere been wordt geschopt.

Wat de gevechten tussen de militie van Bemba en de FARDC aangaat: we hebben die niet willen goedpraten, alleen de aandacht willen vestigen op de dwangpositie waarin partijen waren geraakt. Onze indruk is overigens dat het leger niet met voorbedachte rade op pad is gegaan om de zaak met Bemba met wapengeweld te regelen, maar dat de legerleiding veeleer erop heeft gegokt dat Bemba, ziende dat hij militair kansloos was, alsnog de wapens zou overgeven en zijn manschappen zou aanbieden voor brassage binnen de FARDC, zoals er in Equateur later velen hebben gedaan. Maar een onafhankelijk onderzoek naar de gang van zaken, met name hoe het schieten begonnen is en geëskaleerd, hebben we nog nooit gezien, helaas. We zijn het met u eens: Bemba had allang gedaagd moeten zijn voor het CIJ, maar waar blijven toch die dagvaardingen, tegen hem, maar ook tegen crimininelen als Nkunda, Amisi, enz.? Als die inmiddels in Scheveningen hadden gezeten, was mogelijk Congo heel wat ellende bespaard gebleven. Naar overtuigende bewijzen over betrokkenheid van Joseph Kabila bij de moord op Rwandese Hutu in 1997 hebben we heel wat gespeurd, maar nooit meer gevonden dan verdachtmakingen, circumstantial evidence en compromitterend bedoelde foto's. We houden ons aanbevolen voor meer bewijzen.

Als u meent dat we Katumbi neerzetten als 'heraut van de strijd tegen de corruptie', dan is dat niet onze bedoeling geweest. Dat hij een populist is, staat wel vast, en over zijn miljoenenhandel hebben we gelezen. We hebben echter, willen laten zien dat er ook lichtpuntjes zijn, zoals in verband met de inning van belastingen en invoerrechten en met de vestiging van nieuwe smeltovens in Katanga. We nemen aan dat u ook het artikel 'Chinese firms face new reality of Congo mining' (Joe Bavier, Reuters, Sun May 13) heeft gelezen. Met plezier lezen we, op het slot, over de Katangese koper/kobalt winning: "It used to be a buyer's market, and now it's a Congolese seller's market,". Als Congolezen zich dat meer gaan realiseren, kunnen ze zich wellicht snel bevrijden uit de knevels van het IMF ...

Met vriendelijke groet,

Nico Dekker,
redacteur Nieuwsbrief Congo-Ned.